De afgelopen maanden heeft COVID-19 zware gevolgen gehad over de hele wereld, met een aanzienlijke mortaliteit. In een zoektocht om doeltreffende preventieve en curatieve therapieën voor COVID-19 te vinden, kwamen verschillende aanbevelingen in de belangstelling. Sommige preventieve maatregelen die werden voorgesteld omvatten vitamine D en C supplementatie, gezien hun vermogen om de aangeboren immuniteit te versterken.
Ook zou de blootstelling aan hoge temperaturen COVID-19 kunnen voorkomen. Tijdens de zomer van 2020 was er in veel landen een daling van de overdracht van COVID-19, evenals een daling van ziekenhuisopnames en sterfgevallen.
Er zijn sterke aanwijzingen dat hoge temperaturen de overdracht van griep en het SARS-CoV-1 kunnen verminderen. Dit geldt eveneens voor het COVID-19-virus. SARS-CoV-2 is het zevende lid van de familie van coronavirussen die mensen infecteren.
De coronavirussen zijn omhulde virussen die actief kunnen blijven in koele, droge omstandigheden, maar vernietigd worden door temperaturen die voor de mens aanvaardbaar zijn. Het is aangetoond dat temperaturen van 60 tot 80°C gedurende respectievelijk 30 minuten en 1 minuut, coronavirussen kunnen inactiveren. In een studie die de stabiliteit van het virus in verschillende omgevingsomstandigheden evalueerde, toonden onderzoekers aan dat SARS-CoV-2 zeer stabiel was bij 4°C, maar gevoelig was voor hogere temperaturen. In virusmedia die gedurende 14 dagen werden geïncubeerd, was de infectiviteit van het virus nog hoog op dag 14 bij een temperatuur van 4°C. Wanneer de incubatietemperatuur echter werd verhoogd tot 70°C, werd het virus binnen 5 minuten geïnactiveerd. In een studie uitgevoerd in verschillende steden in China om de impact van meteorologische factoren op de overdracht van COVID-19 te bepalen, werd vastgesteld dat weersomstandigheden geassocieerd met lage temperatuur, een milde dagtemperatuur en een lage vochtigheid, meer kans gaven op de overdracht van COVID-19.
Passieve warmtetherapie wordt gekenmerkt door blootstelling aan een hoge omgevingstemperatuur gedurende een korte periode. Hoewel er verschillende vormen van passieve warmtetherapie bestaan, zoals herhaalde onderdompeling in heet water, waon-therapie, Turkse baden, Russische sauna, en infrarood sauna, wordt de Finse sauna beschouwd als de meest klassieke sauna. Bijgevolg zijn hiervan de gezondheidseffecten het meest bestudeerd. De Finse sauna wordt gekenmerkt door hoge temperaturen (van 80 tot 100°C) en een relatieve vochtigheid die varieert tussen 10 en 20%. Typische saunasessies bestaan uit korte verblijven in de sauna afgewisseld met een afkoelingsperiode.
De verblijfsduur tijdens een doorsnee saunabeurt varieert meestal van 5-20 minuten. In talrijke rapporten is aangetoond dat frequent saunabaden het risico op hypertensie, hart- en vaatziekten, dementie en zelfs overlijden kan verminderen. Wat is echter het verband tussen de Finse sauna en COVID-19 preventie? Tijdens een saunabeurt stijgt de lichaamstemperatuur, waardoor de huid efficiënter doorbloed wordt, de huidtemperatuur stijgt tot 40 à 42°C na ongeveer 10 minuten in de sauna en de kerntemperatuur van het lichaam schommelt tussen 37 en 38°C.
De lichaamstemperatuur die tijdens een saunabeurt wordt bereikt is niet hoog genoeg om het virus te doden of te inactiveren als er een eerdere blootstelling aan het virus is geweest. Saunabaden kan echter wel een rol spelen bij het verminderen van het risico op ernstige COVID-19 om de volgende plausibele reden.
In een rapport over de stabiliteit van SARS-CoV-2 bij verschillende temperaturen, werd aangetoond dat het virus op dag 2 geïnactiveerd was bij een temperatuur van 37°C. Dit wordt echter tot 30 minuten gereduceerd bij 56°C. Hieruit blijkt overtuigend dat het virus zeer gevoelig is voor warmte en dat zijn infectiviteit bij hogere temperaturen afneemt. Deze bevindingen suggereren dat warmer weer de overdracht van COVID-19 vermindert.
Deze waarnemingen zijn in overeenstemming met rapporten die aantonen dat het vermogen van het SARS- en het griepvirus om zich te verspreiden vermindert naarmate de temperatuur stijgt. De cijfers tonen een grote variatie aan in de sterftecijfers ten gevolge van COVID-19 tussen verschillende landen. Hoewel deze waarneming het gevolg kan zijn van andere preventieve inspanningen die door de verschillende landen worden aangenomen, is de discrepantie aanzienlijk wanneer landen op het zuidelijk halfrond worden vergeleken met die op het noordelijk halfrond. De sterftecijfers van landen die ten zuiden van de 35ste breedtegraad liggen, zijn relatief laag. Het zou kunnen dat de hoge dagtemperaturen in deze streken een rol spelen bij de ernst van COVID-19.
In een andere studie die de impact onderzocht van weersomstandigheden, warmte en vochtigheid op de incidentie en sterfte van COVID-19 pandemie in verschillende regio’s van Afrika, werd aangetoond dat een stijging van de relatieve vochtigheid en de temperatuur geassocieerd werd met een daling van het aantal dagelijkse gevallen en sterfgevallen.
Er is indicatie dat de Finse sauna het potentieel heeft om ernstige COVID-19 te voorkomen, misschien zelfs te voorkomen. Bovendien wordt regelmatig saunabaden van oudsher gebruikt als een methode om het lichaam te harden, wat betekent dat de weerstand van het lichaam wordt verhoogd. Net als vitamine D is aangetoond dat regelmatig saunabaden het immuunsysteem stimuleert en het risico op infecties, zoals verkoudheid en longontsteking, verkleint. Hyperthermie van het hele lichaam versterkt het immuunsysteem verder door hittestress te induceren die de effecten van koorts nabootst. Ten slotte vermindert de blootstelling aan sauna de systemische ontsteking, die een rol kan spelen bij het ontwikkelen van ernstige COVID-19.
Regelmatig saunabaden verbetert de algemene gezondheid, verhoogt de immuniteit en voorkomt het risico op infecties. De Finse sauna kan aldus een rol spelen in het verminderen van het risico op vorm van ernstige COVID-19.